Woordenschat blijft een van de meest ongrijpbare vakken op de basisschool. Waarom heeft het ene kind een flinke woordenschat en het andere kind totaal niet? Hoe kun je als ouder zorgen voor een grotere woordenschat bij je kind?
De woordenschat van kinderen is echt te vergroten. En in dit artikel geven we je enkele manieren om dat te doen.
Over woordenschat
Er worden in het onderwijs grote verschillen geconstateerd tussen kinderen. Er zijn kinderen die op de woordenschattoetsen met gemak een I scoren (hoog) en kinderen die steeds weer een V scoren (laag). De woordenschatontwikkeling komt in veel taalmethodes aan bod, maar blijkt zelden toereikend genoeg.
Een aantal redenen waarom woordenschat zo ontastbaar is…
- De omgeving maakt veel verschil. Kinderen in een “rijke” omgeving ontwikkelen een grotere woordenschat sneller dan kinderen in een “arme” omgeving. Met een rijke omgeving wordt dan een omgeving bedoeld waarbij er veel interactie met kinderen is, er veel spelletjes worden gedaan en er veel uitjes zijn. Kinderen die in zo’n omgeving opgroeien worden nu eenmaal meer tot taal gedwongen en komen met veel nieuwe onderwerpen (en dus ook woorden) in aanraking.
- Lezen maakt verschil, want in boeken worden veel nieuwe woorden aangeleerd. Het is dan ook zo goed als een feit dat kinderen die veel lezen over een grotere vocabulaire beschikken dan kinderen die dat niet doen.
- Het karakter en de discipline van kinderen zelf zijn van essentieel belang voor een goede woordenschatontwikkeling. Simpel gezegd heb je twee soorten kinderen. Het ene kind zal bij een onbekend woord zijn schouders ophalen en verder lezen, het andere kind zal het woord opzoeken in een woordenboek, op internet of navragen.
- Cito-toetsen in het basisonderwijs toetsen enkele woorden uit een hele lijst. Het kan dus prima zijn dat een kind een goede woordenschat heeft, maar net niet de woorden die getoetst worden. In dat geval geeft de Cito-toets woordenschat een vertekend beeld.
Woordenschat vergroten
Hoe kun je de woordenschat van je zoon of dochter nu zelf vergroten? Er zijn enkele manieren.
1 Lezen
De belangrijkste manier om met nieuwe woorden (en dus ook de betekenis ervan) in aanraking te komen is door het lezen van boeken. Allerlei boeken, liefst op niveau van het kind of iets erboven. Door te lezen gaat het aanleren van nieuwe woorden vaak vanzelf. Woorden worden geïntroduceerd, een regel later uitgelegd of ondersteund met plaatjes of voorbeelden. Wie veel leest leert met gemak duizenden woorden per jaar bij!
2 Spelletjes spelen
Samen gezelschapsspelletjes spelen kan bijdragen aan de ontwikkeling van woordenschat. Het is dan wel belangrijk om spelletjes te spelen die talig zijn. Van ganzenbord leer je niet veel meer nieuwe woorden. Van Triviant, 30 seconds en quizjes voor kinderen wel. Door samen te spelen vergroot je niet alleen de woordenschat, maar zorg je er ook nog voor dat je kind amper doorheeft aan het leren te zijn.
3 Moeilijke woorden verzamelen
Je kan er ook een uitdaging van maken. Laat je kind moeilijke woorden verzamelen, oftewel woorden die hij tegenkomt en niet kent. Ieder woord zoek je als een ware detective samen uit, pas je toe in een paar zinnen of een verhaaltje. Of je maakt er een tekening bij. Doe dit in een apart schriftje of notitieblokje en het krijgt direct een betekenis.
Als je wil kan je je kind zelfs belonen voor elke 10 nieuwe woorden. Met een snoepje of lekker even Netflixen. Op deze manier draag je actief bij een de woordenschatontwikkeling van je kind.
4 Woordenschatboeken
Er zijn woordenschatboeken te koop voor kinderen. In die woordenboeken staat bij heel veel woorden een leuk verhaaltje, waardoor de betekenis op speelse wijze duidelijk wordt gemaakt.
5 Geef het goede voorbeeld
Geef zelf het goede voorbeeld door veel hardop te praten en uitleg te geven. Probeer met je kind te praten met synoniemen, zodat je kind vanzelf koppelingen gaat leggen tussen woorden en de betekenissen ervan. Laat vooral ook zien dat je zelf actief op zoek gaat naar de betekenis van woorden die je niet kent. Bijvoorbeeld als jullie samen een film zitten te kijken of naar de radio luisteren (overigens is de radio ook een heel goede manier om aan nieuwe woorden te komen).
Wat doe jij om de woordenschat van je kind te vergroten?